Wrak F54.3 W-27 De Jonge Seerp

Opis stanowiska

Wrak F54.3 De Jonge Seerp (W-27) to pozostałości fryzyjskiego kofa, który zatonął w Zatoce Gdańskiej w roku 1791. Stanowisko zajmuje obszar ponad 2000 m2 i składa się z dennej części konstrukcji statku żaglowego oraz tzw. skupiska 1, znajdującego się w odległości ok. 40 metrów w kierunku południowo-wschodnim, będącego pozostałościami rufy statku oraz nadbudówki pokładowej. Konstrukcja składa się ze stępki o długości 26 m, denników, klepek poszycia łączonych na styk, klepek szalunku wewnętrznego oraz nadstępki z gniazdem masztu. Na stanowisku odkryto także ster zawiasowy o długości 7 metrów, który został wydobyty i obecnie znajduje się w Centrum Konserwacji Wraków Statków w Tczewie.

Głowica steru zawiasowego wraka W-27 ma zdobienie w postaci trójlistnej koniczyny, co jest charakterystyczne dla niderlandzkich jednostek pływających w XVII–XIX wieku. Ponadto o powiązaniach z Niderlandami świadczą także: mosiężna tabakierka z inskrypcją w tym języku, 25 monet z okresu Republiki Zjednoczonych Prowincji oraz fajeczki z glinki kaolinowej wyprodukowane w Goudzie.

więcej

Okoliczności odkrycia

Wrak został odkryty w sierpniu 1985 roku przez pracowników Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku oraz Gdańskiego Urzędu Morskiego (GUM) podczas poszukiwań przeszkód dennych na kotwicowisku i redzie portu gdańskiego. W pracach używano trału o długości 300 metrów, mocowanego na dwóch statkach GUM.

Lokalizacja

Wrak W-27 znajduje się w odległości ok. 9 km (ok. 5 mil morskich) na północ od Wyspy Sobieszewskiej, na głębokości 26 m.

Przebieg badań

Badania archeologiczne wraku prowadzono w latach 1985–1993, 2000, 2001 oraz 2004–2006. W tym okresie wyeksplorowano całą powierzchnię stanowiska oraz rozpoznano rejon wokół niego. Podwodne badania inwentaryzacyjne wraka przeprowadzono w czerwcu 2015 roku.

Chronologia

Na podstawie analizy dendrochronologicznej próbek drewna pobranych z wraka stwierdzono, iż jednostka zbudowana została w II połowie XVIII wieku.

Proweniencja

W roku 2010 wrak F54.3 (W-27) został zidentyfikowany jako pozostałości po XVIII-wiecznym fryzyjskim statku handlowym „De Jonge Seerp”, który zatonął 11 czerwca 1791 roku na Zatoce Gdańskiej po kolizji z angielskim statkiem „The Recovery”. Szyprem statku „De Jonge Seerp” był Johannes Leenderts.

Podczas eksploracji wraka W-27 natrafiono na owalny mosiężny tłok pieczętny. Na odcisku widoczne są litery „JL” w lustrzanym odbiciu, co należy identyfikować z inicjałami szypra Johannesa Leendertsa. Odkryto także lakowy odcisk pieczęci z herbem miasta Harlingen oraz deskę z częściowo zatartym napisem „Jonge Seerp”, co potwierdziło wcześniejsze przypuszczenia co do identyfikacji wraka W-27 jako pozostałości niderlandzkiego kofa „De Jonge Seerp”.

więcej

Zabytki z wraku

Z wraka wyeksplorowano ponad 10 000 zabytków, z reguły w złym stanie zachowania. Wydobyto m.in.: oktant londyńskiej firmy „Urings”, lunetę oraz fragment lunety londyńskiej firmy „T. Ripley”, naczynia ceramiczne i metalowe, zbiór rzeczy osobistych, dwa mosiężne działka relingowe, monety srebrne i miedziane oraz niderlandzkie żetony ołowiane. Na jednej z mis cynowych zidentyfikowano punce konwisarza Jana Van Der Poola, prowadzącego zakład w latach 60. XVIII wieku zakład w Rotterdamie.

• Dzban na wino - rekonstrukcja
• Igielnik
• Blok dwukrążkowy
• Czajnik z przykrywką
• Czarka
• Blok dwukrążkowy
• Siekiera
• Tłok pompy zęzowej
• Miseczka
• Naczynie – rekonstrukcja
• Lejek
• Jufers jednootworowy z uchem
• Jufers trójotworowy
• Misa cynowa
• Blok dwukrążkowy
• Czarka porcelanowa
• Młotek drewniany
• Drewniane zdobienie w kształcie ptaka
• Strug
• Naczynie – rekonstrukcja
• Cegła
• Kran
• Klamerka
• Rekonstrukcja naczynia
• Rekonstrukcja miski
• Czarka do herbaty
• Tłoczek pieczętny

Bibliografia

Bednarz T., „De Jonge Seerp”. Badania historyczno - archeologiczne niderlandzkiego statku z końca XVIII wieku, Gdańsk 2015.